Wist je dat die veranderingen in je gezicht verband houden met de bouwstenen die je van je ouders hebt meegekregen en met jouw ervaringen en emotionele ontwikkeling?
Het gezichten lezen wordt ook wel gelaatkunde genoemd en dat kun je leren. In deze blog vertel ik je er meer over, vooral over het belang van het lezen van kindergezichten. Als ouder, opvoeder, leerkracht, coach of therapeut kun je daar heel veel uit halen om een kind beter te kunnen begrijpen.
De eenheid van vorm en functie
Vaak dragen we verschillend schoeisel voor verschillende gelegenheden. In de zomer doen we eerder een sandaal aan en in de winter een laars. Op vakantie nemen we een koffer of een rugzak mee. Voor boodschappen hebben we een andere tas dan een handtas. Iedere vorm heeft een verschillende functie!
Wat heeft dat nu te maken met gelaatkunde, zul je je afvragen?
Dat zal ik je uitleggen. Ook bij mensen is het zo dat verschillende vormen, structuren, kenmerken, verschillende functies hebben.
Een voorbeeld is de bolling/schuinte van het voorhoofd
De cellen, de structuur, van het voorhoofd hebben een functie en de vorm van een voorhoofd vertelt ons wat over hoe het opnemen van nieuwe informatie verloopt.
Als kind hebben we allemaal een boller voorhoofd en zijn we gericht op het denkproces. Als we opgroeien verandert deze vorm en daarmee ook de functie! Bij sommige volwassenen blijft het voorhoofd bol (gericht op het denkproces). Bij veel volwassenen wordt het voorhoofd recht of schuin (gericht op resultaat).
Er is nog veel meer te ontdekken aan een gezicht.
Zo zegt de breedte van een gezicht iets over zelfvertrouwen opbouwen. Iemand met een breed gezicht stapt bijvoorbeeld makkelijker in nieuwe situaties (naar buiten gericht) en een persoon met een smal(ler) gezicht (naar binnen gericht) heeft tijd nodig om zich voor te bereiden op iets nieuws en kijkt liever eerst de kat uit de boom, lees voorzichtig. De vorm van de neuspunt geeft aan of een persoon meer vertrouwensvol of sceptisch is. En de volheid van lippen vertelt ons weer iets over expressie en uiten. De grootte van Irissen vertelt wat over het uiten van emoties. In ons gelaat heeft elke vorm dus een andere functie.
Door de vormen en hun functies te kennen kun je karaktereigenschappen en kwaliteiten duiden en interpreteren.
Jongeren en veranderingen in de puberteit
De kenmerken die bijzonder zijn voor kinderen en die het kindzijn karakteriseren ondergaan grote veranderingen in de puberteit. Met deze kennis kun je jongeren makkelijker begrijpen en hier op inspelen.
Een gezicht heeft meerdere kenmerken
Al meer dan 30 jaar zijn kenmerken een vast onderdeel van mijn aanpak. In mijn opleiding heb ik meer dan 50 kenmerken geleerd. Dat is veel en dat vereist ook tijd en studie om dit te leren. Door mijn ervaring merkte ik dat ik bij een eerste ontmoeting altijd snel (onbewust) een aantal kenmerken scande. Dit zijn 12 kenmerken en deze beschrijf in mijn boek ‘Kindergezichten Lezen’. Hierin staan voorbeelden en uitleg wat het een stuk makkelijker en eenvoudiger maakt een gezicht te leren lezen.
De kunst is ze samen te voegen!
Geen enkel kenmerk staat op zichzelf! Het vormt een samenspel met alle andere kenmerken die als geheel de eigenheid en de individualiteit van een kind of van een persoon weergeven. Het is wel zo dat opvallende kenmerken vaak een speciale betekenis kunnen hebben waardoor andere kwaliteiten niet zo uit de verf komen of juist extra aandacht vragen.
Kindergezichten vertellen meer dan we denken te weten
Vooral het lezen van een kindergezicht biedt veel waarde in de omgang met en opvoeding van kinderen. Bij baby’s en jonge kinderen kun je alleen maar raden wat er in een kind omgaat. Met behulp van de structuren krijg je handvatten om ze beter te kunnen begrijpen.
Als kinderen talig worden is het belangrijk dat wij, de volwassenen, ze helpen om zich met woorden uit te drukken over hoe ze zich voelen of wat ze ervaren. Aan de hand van de gezichtsstructuren kun je makkelijker een opening krijgen tot een gesprek en om ze te helpen verwoorden wat er vanbinnen speelt of waar ze mee zitten of wat ze kwijt willen.
Voorbeeld 1: volle lippen die iets verbergen
Lippen hebben te maken met ons uiten en expressie. Als ik dan werk met een kind dat hele volle lippen (lees: veel praten/kletsen) heeft, maar niets zegt, dan weet ik dat er iets speelt. Ik kan dan de vraag stellen: zou je iets willen vertellen? Of als ik vermoed, of weet, dat er veel verdrietige dingen spelen kan ik zeggen: “soms zijn dingen zo verdrietig dat we er niet over kunnen praten”. Bij een meisje in de praktijk kwamen toen eindelijk de tranen om haar moeder die was overleden”. Zo kon ze zich gaan uiten en haar verhaal kwijt.
Lippen op elkaar klemmen of dunne/smalle lippen betekent: ik praat liever niet over mijn gevoelens. De vraag: “hoe voel je je”, is dan een stressfactor voor een kind. De opmerking: “misschien eerst wat drinken en dan misschien er eens over praten”, is een geruststelling en geeft opluchting.
Voorbeeld 2: het smalle en het brede gezicht (lees zelfvertrouwen)
Een ander mooi voorbeeld uit mijn praktijk is dat ik een keer bezoek kreeg van een moeder met een (opvallend) smal gezicht (lees voorzichtig) en een dochter met een breed gezicht (lees ontdekken).
De moeder met het smalle gezicht, wil zich voorbereiden op nieuwe situaties. De dochter met het brede gezicht daarentegen is gebouwd om te ontdekken en heeft ruimte nodig. Moeder vertelde het meisje steeds wat ze moest doen en dat ze goed naar mij moest luisteren. Het meisje raakte geïrriteerd maar zei niet zoveel.
Op basis van wat ik zag en oppikte begon ik mijn gesprek met hen over deze verschillen en kwaliteiten en vooral bij het meisje was er veel opluchting. Moeder realiseerde zich dat ze inderdaad (te)veel waarschuwde en het moeilijk vond om haar dochter ruimte te geven om zelf dingen te ontdekken.
Voorbeeld 3: het achterhoofd van het ‘drukke’ kind
Tijdens mijn werk op een school werd ik regelmatig door leerkrachten gevraagd om even mee te kijken: “wat zie jij?’. Zo was er een leerkracht die me vroeg wat ik zag aan een kind dat steeds maar weer opstond en weg liep.
Ik zag aan de vorm van het achterhoofd (heel hoog in vergelijking met de voorkant) dat dat kind heel actiegericht was. Ik legde dat uit en stelde voor dat het kind achter in de klas zou kunnen staan/zitten om hem zijn werkjes te laten maken. Als hij klaar was met werkjes kon hij op een springbal zijn energie kwijtraken. Of af en toe even de juf helpen door een klusje buiten de klas te doen.
Zo werd er tegemoetgekomen aan de automatische actiegerichtheid die er in dit kind aanwezig was. Beter dan stress voor beide partijen omdat hij automatisch steeds opstond.
De voorbeelden laten zien dat je aan de hand van het gezicht een opening kunt vinden voor verbinding met kinderen. Of om een gesprek aan te gaan over iets dat ze dwars zit, of door ze op een bepaalde manier te benaderen en op hun gemak te stellen.
Wat heb je nodig om een gezicht te lezen?
Het lezen van een kindergezicht kan tijdens een persoonlijke ontmoeting live of online of via een foto kan worden uitgevoerd. Het begint met een open blik en aandacht voor details.
Een simpele foto kan een schat aan informatie onthullen.
Belangrijk is om twee foto’s te hebben. Een foto frontaal van een gezicht en een foto van de zijkant (profiel). Belangrijk is ook om de foto ontspannen en serieus te maken. Een lachend gezicht vervormt de basisvormen. Zoals de stand van de ogen of de breedte van het gezicht.
Voor wie kan kindergezichten lezen waardevol zijn?
Het lezen van kindergezichten kan waardevol zijn voor kinderen zelf, hun ouders en opvoeders, de mensen die vanaf het begin het dichtste bij ze staan. Daarnaast voor iedereen die in zijn professie met kinderen te maken heeft, zoals leerkrachten, kindercoaches, kindertherapeuten enz.
Belangrijk is dat je kinderen met behulp van deze kennis makkelijker kunt ondersteunen in hun manier van leren, in hun omgang met broertjes of zusjes, vriendjes of vriendinnetjes, in hun emotionele ontwikkeling, in het stellen van grenzen. Je kunt makkelijker de veranderingen in de puberteit begrijpen en ze hierin ondersteunen.
• Kinderen en jongeren zelf: kunnen er veel aan hebben om zichzelf en hun leeftijdsgenootjes beter te kunnen begrijpen en zo makkelijker relaties aan te kunnen gaan.
• Ouders en opvoeders: Voor ouders is het lezen van de gezichten van hun kinderen een manier om een diepere band met hen op te bouwen. Het helpt hen om de gevoelens, de gedragingen en de aard van hun kind beter te begrijpen. Zo kunnen ze makkelijker inspelen op de individuele behoefte van hun kind en het begeleiden om zichzelf beter te begrijpen.
• Leerkrachten: biedt het de mogelijkheid om beter te begrijpen wat er in een kind omgaat. Dit kan bijdragen aan het creëren van een effectievere leeromgeving, aangepast aan de individuele behoeften van elk kind. Het gezichten lezen geeft ook inzicht in de manier van leren van een kind, dit kan behulpzaam zijn bij het maken van een persoonlijk leerplan voor een kind.
• Voor professionals in de kinderopvang en jeugdzorg: biedt het lezen van kindergezichten een extra hulpmiddel in hun toolkit. Door het beter begrijpen van de emoties en gedragingen van de kinderen die ze begeleiden of verzorgen, kunnen ze meer gepersonaliseerde zorg en aandacht bieden. Het kan hen ook helpen bij het opstellen van een aanpak op maat.
Gelaatkunde ook nuttig voor jezelf
Het lezen van kindergezichten is niet alleen waardevol voor het begrijpen en ondersteunen van kinderen, maar geeft ook inzicht in jouw eigen ontwikkeling van kind tot volwassene. Door het observeren en interpreteren van gezichtskenmerken, kun je als volwassene reflecteren op je eigen jeugd en de invloed die deze heeft gehad op jouw huidige gedrag en emoties.
Bijvoorbeeld door te kijken naar foto’s van jouw jongere zelf. Zo kun je verbanden leggen tussen jouw jeugdige gezichtskenmerken en je huidige gedragingen. Het kan ook helpen om bepaalde karaktertrekken of gewoonten te verklaren die je vroeger had en die je momenteel hebt.
Dus naast het feit dat het een nuttige tool is voor het ondersteunen van kinderen, biedt het lezen van kindergezichten ook waardevolle persoonlijke inzichten voor volwassenen.
Wil je leren hoe je gezichten kunt lezen?
Wil jij ook de kwaliteiten van kinderen kunnen lezen en ze beter kunnen begrijpen? Ben je een ouder, opvoeder, een leerkracht of professional in de jeugdzorg die de interactie met kinderen naar een hoger niveau wil tillen? Of misschien wil je jezelf beter begrijpen over wat je eigen gezichtskenmerken te zeggen hebben?
Boek een persoonlijk consult bij mij (online) of volg een webinar!
Uitgebreide informatie kun je vinden in mijn boek ‘Kindergezichten lezen’, dat in 2016 door uitgeverij Panta Rhei op de markt werd gebracht. Dit kun je via je eigen boekhandel bestellen of bij mijn uitgever Panta Rhei.
Ook geef ik webinars Kindergezichten Lezen als actie om Warchild te steunen.
Tijdens een webinar ontdek je hoe het lezen van kindergezichten bijdraagt aan betere communicatie en relaties. Ik geef talloze voorbeelden uit mijn eigen praktijk van meer dan dertig jaar.
Neem voor een persoonlijk consult of info over een webinar contact met me op via de website.
